Door Rene de Bruin – De afgelopen eeuw zijn in Nederland naar schatting driehonderdduizend kilometer aan hagen, singels en houtwallen uit het landschap verdwenen. Dit als gevolg van ruilverkavelingen, schaalvergroting en het streven naar efficiency in de landbouw. Des te opmerkelijker dat het planten van bomen op landbouwgrond weer helemaal terug is van weggeweest. Agroforestry noemen we dat nu. En steeds meer boeren zijn enthousiast. Een groep van 140 enthousiastelingen uit Gelderland en Overijssel ontmoetten elkaar op 27 maart tijdens het event Landbouw met Bomen.
Agroforestry is een natuurinclusief landbouwsysteem waarbij op één perceel akkerbouw, groente of veeteelt wordt gecombineerd met bomen of struiken. Het heeft economische, ecologische en landschappelijke voordelen ten opzichte van landbouw zonder bomen en/of struiken. Het past daarom in de ontwikkeling van een toekomstbestendig landbouwsysteem. Agrariërs die de stap al hebben gezet zijn enthousiast.
Jan Willem Breukink en Michaela van Leeuwen runnen bij Brummen aan de IJssel een prachtig regeneratief en natuurinclusief melkveebedrijf ‘De Brummenaer’. Ruim vijf jaar geleden hebben ze, op initiatief van Michaela, de eerste stappen gezet naar meer natuurinclusieve landbouw. Ze begonnen met de aanplant van notenbomen op het erf en raakten steeds meer overtuigd van deze manier van boeren. Inmiddels doet het bedrijf mee de extensiveringsregeling en heeft het de veestapel teruggebracht van 180 koeien naar 120 melkkoeien. Met oog voor bodemgezondheid is Jan Willem enthousiast gestart met de aanplant van bomen, struiken en voederhagen.
“De meerwaarde is groot, ook al moeten we nog veel moeten leren. Ooit vroeg ik aan een onderzoeker welke koe is het meest veerkrachtig en weerbaar. Hij antwoorde: ‘koeien die we uit het bos halen’. Dus haal ik nu het bos naar mijn koeien,” zegt Jan Willem. Met dit event op zijn bedrijf hoopt hij vooral anderen te inspireren en te motiveren aan de slag te gaan met agroforestry. En dat is zeker gelukt: de energie en het enthousiasme onder de deelnemers waren de hele dag voelbaar!
Energieke discussies en praktijkgerichte verhalen
In een sfeervolle zaal, volledig opgebouwd uit strobalen, ging dagvoorzitter Heleen Lansink in gesprek met praktijkexperts. Theo Nieuwenhuis (biologisch akkerbouwer in Didam), Conny van den Top (melkveehouder en biologische pluimveehouder in Lunteren) en Rick Huis in ‘t Veld (biologische melkveehouder in Lettele) deelden hun ervaringen. Opvallend was dat deze pioniers in eerste instantie niet beseften dat ze al met agroforestry bezig waren.
Rick Huis in ’t Veld vertelde: “Acht jaar geleden begon ik gewoon met bomen planten, omdat ik het anders wilde doen. Als landschapsarchitect keek ik op een andere manier naar het gangbare melkveebedrijf van mijn vader. Toen ik besloot het over te nemen, koos ik mijn eigen pad en schakelde over naar biologisch.”
Conny van den Top startte met het planten van bomen voor het welzijn van haar kippen. Ze wilde dat haar biologische legkippen konden scharrelen in een uitloop met bomen. Vijf jaar geleden maakte ze deze keuze, in de hoop dat de opbrengst op termijn een extra inkomstenbron zou vormen.
Theo Nieuwenhuis zette een nieuw bedrijf op in Didam, waarbij hij zijn akkerbouwproducten wilde produceren met zo min mogelijk externe input. “Geen kunstmest en bestrijdingsmiddelen,” benadrukt hij. “Ik wilde toewerken naar een weerbaar systeem. Ik had ervan gehoord en gezien hoe het werkte, en ben gewoon begonnen.”
v.l.n.r Rick Huis in ’t Veld, Conny van den Top en Theo Nieuwenhuis
Begin gewoon, start klein
De afsluitende boodschap van deze drie pioniers voor collega agrariërs was duidelijk: begin gewoon en start klein met het aanplanten van bomen en struiken. Maak een plan en probeer het uit. Houd je ogen en oren open, want er zijn momenteel verschillende subsidiemogelijkheden voor het opstellen van plannen en de aanschaf van aanplantmateriaal. Dit werd bevestigd door beleidsmedewerkers van de provincies Gelderland en Overijssel en de Rijksoverheid.
Meer weten over agroforestry? https://agroforestrygelderland.nl/
Bron: Platform Natuurinclusieve Landbouw Gelderland, bewerkt